Informatie over Espel

ieder met zijn kunst, monumenten,  historische luchtfoto’s en weetjes

Bordje BantBordje RuttenBordje CreilBordje EspelBordje TollebeekBordje NageleBordje EnsBordje KraggenburgBordje MarknesseBordje LuttelgeestBordje SchoklandBordje Urk

Het dorp werd geheel volgens plan gesticht in 1956  als agrarische nederzetting in de toen tien jaar droge Noordoostpolder.

De naam Espel is afgeleid van Espelbergh, ook Espelo genoemd,  een dorp dat ooit ten noorden van Urk gelegen was.
Dit gebied is later door de Zuiderzee opgeslokt.
Het nieuwe dorp kreeg na de stichting diverse voorzieningen,  zoals winkels, een drietal scholen, twee kerken en twee cafés.

Zoals je op de luchtfoto onder kan zien, is Espel in aanvang gebouwd op een standaard kavel.
Landbouw-kavels in de Noordoostpolder zijn 300 x 800 meter.

Naam Espel

ESPEL is genoemd naar Espelo (ook wel geschreven als Espel of Espelbergh) dat vroeger ten noorden van Urk lag.
Volgens een boek uit 1317 lag Urk toentertijd ‘in parochia dicta Espelo’.
Het achtervoegsel -lo wordt doorgaans als ‘bos’ geïnterpreteerd, maar het kan ook laag kreupelhout of zelfs een waterloop (en daarmee samenhangend: een moerassig gebied) aanduiden.
Deze betekenissen zijn hier niet eens onwaarschijnlijk, omdat de esp (waar espevan afgeleid is) een boomsoort is die juist op natte grond gedijt.

Bij Holten ligt een dorp met de naam Espelo.

Het oorspronkelijke dorp heeft een afmeting van een landbouwkavel van 300 x 900 meter met een rechthoekige begrenzing. Architect M. Duintjer uit Amsterdam ontwierp het dorp in oktober 1952. De ontwerper wilde het dorp toen al zo groen mogelijk en voornamelijk toegankelijk voor fietsen houden met de bebouwing in strakke lijnen. Het centrum in een tee vorm. In 1956 werd het plan enigszins aangepast, zodat er ook ruimte was voor auto’s, met auto-toegankelijke wegen en parkeerplaatsen. Later werd Espel uitgebreid met nieuwbouw in hofjes. Ook voor de komende tien jaar wordt er weer enkele malen nieuwbouw met voornamelijk koopwoningen gerealiseerd. Zodat Espel verder zal groeien en bloeien. De naam Espel is afgeleid van het plaatsje Espel, Espelbergh of Espelo, wat in lang vervlogen tijden ten noorden van Urk lag. Dit gebied werd opgeslokt door de Zuiderzee totdat het in 1942 ingepolderd werd.


Vlag Espel

Een leuk krantenartikel uit de Leeuwarder Courant januari 1990

Leeuwarder-Courant-1990.jpg

Historische luchtfoto’s Espel

Enige plaatjes Creil

Kunst in Espel


Cultuur in Espel


Kerken in Espel


Straten en wegen

Naar Espel genoemd zijn de ESPELERWEG, de ESPELERRINGWEG, het ESPELERPAD, de ESPELERVAART, de ESPELERTOCHT, de ESPELERDWARSTOCHT en in Emmeloord de ESPELERLAAN en de OUDE ESPELERWEG. De Emmeloordse wijk Espelervaart ontleent haar naam aan het gelijknamige kanaal.

De KEGGEHOF boort zich als een keg (‘wig’) in het midden van het dorp. Aan deze straat liggen de winkels, die hun achteruitgang hebben op de ACHTERZIJDE. De namen BREDEHOF en, in het verlengde daarvan, HET LAANTJE spreken voor zich.

De VAARTWEG, genoemd naar de Espelervaart waar de weg langs loopt, is de oostelijke rand van het dorp. De overige begrenzingen waren oorspronkelijk de NOORDERRAND, de WESTERRAND en de ZUIDERRAND.
De SPORTSTRAAT loopt van de Bredehof naar de voetbalvelden. Vanwege deze naam was het niet goed mogelijk om de straat die langs het sportterrein loopt Sportweg te noemen.
Aan de vereniging ‘Dorpsbelang Espel’ werd, zonder enige voorwaarde vooraf, gevraagd een suggestie voor de naam van de betreffende straat in te dienen. De Dorpsvereniging kwam vervolgens met
Bosrand, een naam waar men op het gemeentehuis weinig gelukkig mee was: er is in de gemeente al een Bosrand, te Ens. Omdat men evenwel voor de  naamskeuze geen beperkende voorwaarden vooraf had gesteld en omdat wel vaker een straatnaam meer dan eens in de polder voorkomt, besloot de gemeenteraad het toch maar op BOSRAND te houden.

Ten aanzien van Schoolstraat en Tulpstraat, suggesties voor de straat die uiteindelijk LELIESTRAAT is genoemd, stelde het gemeentebestuur zonder pardon: geen straatnamen die lijken op of hetzelfde zijn als wat elders in de polder voorkomt.

In 1992 vindt uitbreiding plaats aan de westrand van Espel. De nieuwe straten krijgen namen die ontleend zijn aan de windmolens die op de nabijgelegen
Westermeerdijk staan: WINDMOLENHOEK, TURBINE en DE WIEKEN.
De nieuwe verbinding tussen Bosrand en Zuiderrand krijgt bij die gelegenheid ook de naam Bosrand.

De zuidelijkste straat van Espel, op het industrieterrein, heet DE BUN. Een bun is op een visserschip de bak waarin de gevangen vis levend wordt bewaard.

De NOORDERMIDDENWEG en de ZUIDERMIDDENWEG zijn het noordelijke en zuidelijke gedeelte van een weg midden in het westelijke poldergebied.
Het NOORDERDWARSPAD en het ZUIDERDWARSPAD zijn hiervan zijwegen. Deze namen met pad zijn de uitzondering op het systeem waarin de pad-namen ten westen van de ringweg liggen, tussen meerweg en ringweg, en de vveg-namen binnen de door de ringweg gevormde ring.
De WESTERRINGWEG ligt in het verlengde van de Espelerringweg en beide wegen vormen het westelijke gedeelte van de ringweg door de polder.
De wegen met een naam die eindigt op -meerweg, evenwijdig aan deze ringweg, vormen min of meer ook een ringweg, zij het een incomplete: alleen daar, waar de polder grenst aan het IJssel-, Ketel- of Zwarte Meer. De WESTERMEERWEG loopt, evenals de WESTERMEERTOCHT, vlak achter de WESTERMEERDIJK.
Deze dijk is de westelijke waterkering langs het IJsselmeer. Naar de IJsselmeerdijk lopen vanaf de Noorder- en de Westermeerweg drie weggetjes, die telkens eindigen bij een schapenboet.
Het meest zuidelijke weggetje heeft daarom de naam SCHAPENPAD gekregen. De andere weggetjes zijn Zuidermeerpad en Noordermeerpad (zie onder Creil).

Het ANKERPAD en de ANKERTOCHT zijn genoemd naar de ankers die in dit gedeelte van de polder bij de droogmaking zijn gevonden. Het ONDERDUIKERSPAD ligt in het verlengde van de Onderduikersweg (zie onder Emmeloord).

0 antwoorden

Plaats een reactie (naam E-mail en Site niet verplicht)

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *